Xung đột Israel-Palestine: Cái nhìn từ lịch sử - Quốc Đạt

 
Với việc Phong trào Hamas ở Palestine tiến hành cuộc tấn công chưa từng có nhằm vào Israel và cuộc tấn công trả đũa của nước này, cộng đồng quốc tế một lần nữa tập trung sự chú ý tới chảo lửa Trung Đông và những gì có thể xảy ra tiếp theo. Dưới đây là hướng dẫn đơn giản để độc giả có thể nắm bắt được những sự kiện và diễn biến chính của một trong những cuộc xung đột dai dẳng nhất lịch sử hiện đại.

Vùng đất Palestine lịch sử

• Palestine là một khu vực địa lý tại Tây Á, nằm giữa Địa Trung Hải và sông Jordan, ở vào một vị trí chiến lược, là giao lộ giữa Ai Cập, Đại Syria và bán đảo Ảrập.
• Từ thế kỷ thứ 11 TCN, nhà nước cổ đại của người Do Thái đã ra đời ở vùng đất Palestine. Các vị vua Do Thái nổi tiếng trong thời kỳ này có thể kể đến như vua David (người đã đánh bại gã khổng lồ Goliah) hay Solomon (người cho xây dựng đền thờ Do Thái thứ nhất).
• Ngày nay người ta biết về thời kỳ này rất ít, chủ yếu qua kinh Cựu ước. Nhưng nó cũng chứng minh một điều quan trọng: Sự hiện diện của người Do Thái trên mảnh đất này đã có từ rất lâu, trước khi những người Ảrập chiếm được nó. Sau khi vua Solomon qua đời, nhà nước Do Thái suy yếu, xảy ra nội chiến và bị chia cắt, trước khi bị thôn tính bởi người Babylon và người Assyria.
• Đến thế kỷ thứ 8 TCN, các quốc gia của người Do Thái đã bị tiêu diệt hoàn toàn, vùng đất Palestine lần lượt nằm dưới sự cai trị của các Đế chế Assyria, Đế chế Babylon, Đế chế Ba Tư, Đế chế La Mã trong hàng thế kỷ sau đó. Người Hồi giáo Ảrập trong quá trình bành trướng của họ đã chiếm được khu vực này vào thế kỷ thứ 8 từ tay người La Mã. Trải qua nhiều thăng trầm, Palestine tiếp tục bị kiểm soát bởi người Hồi giáo trong hàng thế kỷ với sự cai trị lần lượt của các đế chế Hồi giáo Ayyubid, Đế chế Mamluk và đế chế Ottoman.

Khởi nguồn của xung đột

• Cuối thế kỷ 19, người Do Thái sau hai thiên niên kỷ phiêu bạt đã cho ra đời Phong trào Phục quốc Do Thái với mục tiêu thành lập một quốc gia có chủ quyền cho dân tộc của họ ở khu vực Trung Đông. Trong khi đó, phong trào chủ nghĩa dân tộc Ảrập cũng được hình thành để tìm cách giành độc lập từ Đế chế Ottoman. Với sự gia tăng của chủ nghĩa bài Do Thái ở Châu Âu, một làn sóng di cư của người Do Thái tới Palestine đã diễn ra từ đầu những năm 1880. Người Ảrập ở Palestine hiển nhiên không hài lòng trước làn sóng này, mâu thuẫn giữa hai bên đã bắt đầu âm ỉ từ đây.
• Đế chế Ottoman tham chiến trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, đứng về phía phe Liên minh (cùng Đức, Áo-Hung) để chống lại phe Đồng minh (Anh, Pháp, Nga). Kết cục: phe Liên minh thất bại, còn đế chế Ottoman tan rã thành nhiều quốc gia độc lập.
• Sau chiến tranh thế giới, lãnh thổ Palestine (khi đó bao gồm tất cả những vùng hiện có của Israel và Jordan) được đặt dưới chế độ “ủy trị” của Anh tức được Hội Quốc Liên ủy nhiệm để kiểm soát trong một khoảng thời gian nhất định cho đến khi họ trao trả vùng đất này cho "chủ nhân" thực sự. Nhưng "chủ nhân" đó là ai? Người Ảrập hay người Do Thái?

Tuyên bố Balfour năm 1917

Tuyên bố Balfour năm 1917. Ảnh: History.com

• Vào ngày 2.11.1917, Ngoại trưởng Anh lúc bấy giờ là Arthur Balfour đã viết một lá thư gửi tới Lionel Walter Rothschild, một người đứng đầu cộng đồng người Do Thái ở Anh.
• Bức thư rất ngắn - vỏn vẹn 67 từ - nhưng nội dung của nó đã gây ra một cơn địa chấn đối với Palestine mà tác động của nó, chắc chắn vẫn còn được cảm nhận cho đến ngày nay.
• Bức thư cam kết chính phủ Anh sẽ “thành lập ở Palestine một quốc gia cho dân tộc Do Thái” và tạo điều kiện thuận lợi để “thực hiện mục tiêu này”. Bức thư được gọi là Tuyên bố Balfour.
• Về bản chất, Tuyên bố Balfour là việc một cường quốc châu Âu hứa với Phong trào Phục quốc Do Thái sẽ giúp họ thành lập một “quốc gia” ở nơi người bản địa Ảrập Palestine chiếm hơn 90% dân số.
• Các quốc gia Ảrập cho rằng vì vùng đất này do người Hồi giáo cai trị hơn một thiên niên kỷ và dân số đa số là người Ảrập nên Palestine phải là một phần của một quốc gia Ảrập, có thể là Syria.
• Nhưng Chính phủ Anh thì cho rằng vương quốc Do Thái đã trị vì ở nhiều khu vực Palestine trong hơn 1.000 năm và rằng người Ảrập đã có một số quốc gia với diện tích hàng triệu km vuông trong khi người Do Thái lại không có nhà nước của mình.
• Chế độ ủy trị của Anh được thành lập vào năm 1923 và tồn tại cho đến năm 1948. Trong thời gian đó, người Anh đã tạo điều kiện cho người Do Thái nhập cư hàng loạt vào Palestine, dẫn đến những căng thẳng giữa hai cộng đồng.

Cuộc nổi dậy Ảrập những năm 1930

• Căng thẳng leo thang cuối cùng đã dẫn đến cuộc nổi dậy Ảrập, kéo dài từ năm 1936 đến năm 1939.
• Vào tháng 4.1936, Ủy ban Quốc gia Ảrập mới thành lập đã kêu gọi người Palestine phát động một cuộc tổng đình công, giữ lại các khoản thuế và tẩy chay các sản phẩm của người Do Thái để phản đối chủ nghĩa thực dân Anh và sự gia tăng nhập cư của người Do Thái.
• Cuộc đình công kéo dài 6 tháng đã bị người Anh đàn áp dã man, họ đã phát động chiến dịch bắt giữ hàng loạt và tiến hành phá hủy nhà cửa để trừng phạt.
• Đến nửa cuối năm 1939, Anh đã tập trung 30.000 quân ở Palestine. Các ngôi làng bị ném bom bằng máy bay, lệnh giới nghiêm được áp đặt, nhà cửa bị phá hủy, các vụ giam giữ hành chính diễn ra phổ biến.
• Trong ba năm nổi dậy đó, 5.000 người Palestine đã thiệt mạng, 15.000 đến 20.000 người bị thương và 5.600 người bị cầm tù.

Kế hoạch phân chia của Liên Hợp Quốc năm 1947

Kế hoạch Phân chia Palestine của LHQ năm 1947. Ảnh: Al Jazeera

• Giai đoạn "ủy trị" của Anh tại Palestine kéo dài từ năm 1923, cuối cùng đã buộc phải chấm dứt vào năm 1947 sau khi Đại hội đồng LHQ thông qua Nghị quyết 181, thực hiện kế hoạch phân chia vùng đất Palestine thành một nhà nước của người Ảrập và một nhà nước của người Do Thái, trong khi thành phố thánh Jerusalem được đặt dưới sự quản lý quốc tế. Kế hoạch đã châm ngòi cho cuộc xung đột dai dẳng mà chúng ta biết ngày nay.
• Hầu hết người Do Thái ở Palestine và khắp nơi trên thế giới hài lòng và chấp nhận kế hoạch phân chia của LHQ, cả hai siêu cường là Hoa Kỳ và Liên Xô cũng nhất trí với kế hoạch này.
• Tuy nhiên, người Palestine và cộng đồng Ảrập không chấp nhận vì kế hoạch của LHQ giao khoảng 56% diện tích Palestine cho nhà nước Do Thái, bao gồm phần lớn khu vực ven biển màu mỡ. Vào thời điểm đó, người Palestine đang sở hữu 94% diện tích Palestine lịch sử và chiếm 67% dân số.

Chiến tranh Ảrập-Israel 1948

Lãnh thổ Israel và Palestine qua các thời kỳ. Ảnh: Al Jazeera

• Tuân thủ theo nghị quyết của LHQ, người Do Thái đã chính thức tuyên bố thành lập nhà nước Israel vào ngày 14.5.1948. Chỉ vài giờ sau tuyên bố độc lập, Liên Xô là quốc gia đầu tiên trên thế giới công nhận nhà nước Israel, và Hoa Kỳ cũng nhanh chóng làm theo.
• Các nước Ảrập (gồm Ai Cập, Iraq, Jordan, Syria, Ảrập Xêút, Lebanon và Bắc Yemen) quyết tâm đè bẹp quốc gia Israel mới chào đời, do đó họ đã đem quân xâm lược Israel, dẫn đến sự bùng nổ của Chiến tranh Ảrập-Israel 1948.
• Kết thúc: Israel giành chiến thắng, giữ được toàn bộ vùng lãnh thổ mà LHQ chia cho họ, và chiếm thêm được 60% vùng lãnh thổ được trao cho người Ảrập tại Palestine theo kế hoạch phân chia. 40% còn lại được các nước Ảrập tham chiến chia nhau: Jordan sáp nhập Bờ Tây, Ai Cập chiếm lấy Dải Gaza.
• Còn đối với với Jerusalem, theo kế hoạch phân chia của LHQ thì sẽ được quốc tế quản lý, tuy nhiên sau khi cuộc chiến kết thúc thì kế hoạch đã không bao giờ được thực hiện. Israel đã sáp nhập vùng phía tây của thành phố và tuyên bố đây là thủ đô của đất nước, còn Jordan chiếm lấy phần phía đông.
• Cuộc chiến tranh này đã gây ra khoảng 15.000 thương vong. 750.000 người Palestine phải chạy trốn, dẫn đến làn sóng di cư khổng lồ của người Ảrập tại Palestine sang các quốc gia láng giềng.

Cuộc chiến Sáu ngày năm 1967

• Năm 1967, các nước Ảrập lên kế hoạch tấn công Israel lần thứ hai, với mục đích tự vệ Israel đã mở một chiến dịch tấn công phủ đầu vào cả ba nước Ảrập là Syria, Jordan và Ai Cập, dẫn đến sự bùng nổ của cuộc Chiến tranh Sáu ngày.
• Kết thúc cuộc chiến là một thắng lợi vang dội cho Israel, họ đã chiếm được Bờ Tây (bao gồm cả Đông Jerusalem) từ tay Jordan; Dải Gaza và bán đảo Sinai từ tay Ai Cập, cùng với cao nguyên Golan từ tay Syria.

Cuộc chiến Yom Kippur năm 1973 và Hiệp định Camp David

• Năm 1973, các lực lượng quân sự của Ai Cập và Syria bất ngờ tấn công Israel vào ngày lễ Yom Kippur của người Do Thái, với mục tiêu tái chiếm các vùng lãnh thổ bị mất trong Chiến tranh Sáu ngày. Tuy vậy cuộc xâm lược này tiếp tục thất bại trước sự phản kháng mạnh mẽ của Israel.
• Đối với Israel, tuy phản công thắng lợi vào giai đoạn sau, nhưng tổn thất nặng về vũ khí và nhân lực khiến nước này thấy cần đàm phán hòa bình với khối Ảrập.
• Theo Hòa bình David Camp năm 1978 do Mỹ làm trung gian, Israel đã trả lại Bán đảo Sinai cho Ai Cập. Đổi lại Ai Cập chính thức công nhận nhà nước Israel và rút khỏi liên minh chống Israel.

Chiến tranh Nam Lebanon và Hiệp định Oslo 1993

• Vào năm 1964, Tổ chức Giải phóng Palestine (PLO) được thành lập bởi Yasser Arafat, hoạt động chủ yếu ở Ai Cập. Mục tiêu ban đầu của tổ chức này là tiêu diệt Nhà nước Israel thông qua đấu tranh.
• Sau cuộc chiến Sáu ngày, PLO buộc phải tháo chạy sang Jordan và sau đó di dời đến Nam Lebanon, nơi đây đã được PLO sử dụng làm căn cứ để tiến hành các cuộc tấn công vào miền Bắc Israel cũng như các chiến dịch không tặc trên toàn thế giới.
• Sau vụ PLO ám sát hụt một nhà ngoại giao Israel năm 1982, Israel đã đáp trả bằng việc mở một cuộc tấn công toàn diện vào Lebanon, nơi trú ẩn của PLO. Các nhóm vũ trang của Palestine bị đánh bại nhanh chóng trong vòng vài tuần, và trụ sở của PLO đã được sơ tán đến Tunisia vào tháng 6 theo quyết định của Yasser Arafat.
• Đến đầu những năm 1990, các nỗ lực quốc tế để giải quyết cuộc xung đột đã bắt đầu.
• Hiệp định Oslo năm 1993 được coi là bước tiến lớn trong tiến trình hòa bình. Theo điều khoản của hiệp định, PLO thừa nhận sự tồn tại của Nhà nước Israel và cam kết từ bỏ đấu tranh bạo lực. Đổi lại, Israel cũng công nhận PLO là đại diện của người dân Palestine. Ngoài ra, PLO cũng được phép di dời khỏi Tunisia và thành lập Chính quyền Quốc gia Palestine ở Bờ Tây và Dải Gaza.
• Hiệp định này được coi là một bước ngoặt: lần đầu tiên PLO chấp nhận giải pháp hai nhà nước, tức họ không còn đòi hỏi chủ quyền đối với toàn bộ vùng đất Palestine nữa.
• Tuy vậy, hiệp định đã vấp phải sự phản đối đáng kể từ các nhóm Hồi giáo cực đoan của Palestine, tiêu biểu là Phong trào Hamas. Họ lên án Arafat là "thỏa hiệp với kẻ thù" và ngay lập tức khởi xướng một chiến dịch khủng bố nhằm vào người Israel. Hòa bình lại một lần nữa không thể thành hiện thực.

Sự chia rẽ nội bộ Palestine và cuộc phong tỏa Gaza

• Lãnh đạo PLO Yasser Arafat qua đời năm 2004, và một năm sau, phong trào Intifada lần thứ hai kết thúc, các khu định cư của Israel ở Dải Gaza bị dỡ bỏ, binh lính Israel cùng 9.000 người định cư rời khỏi vùng đất này.
• Một năm sau, người Palestine lần đầu tiên đi bỏ phiếu trong cuộc tổng tuyển cử. Hamas giành được đa số phiếu. Tuy nhiên, một cuộc nội chiến Fatah-Hamas đã nổ ra, kéo dài nhiều tháng, dẫn đến cái chết của hàng trăm người Palestine.
• Hamas trục xuất Fatah khỏi Dải Gaza, và Fatah - đảng chính của Chính quyền Palestine - nối lại quyền kiểm soát các khu vực ở Bờ Tây.
• Vào năm 2007, Israel áp đặt lệnh phong tỏa trên bộ, trên không và trên biển đối với Dải Gaza, cáo buộc Hamas là "khủng bố".

4 cuộc chiến ở Dải Gaza

• Tính đến trước cuộc chiến hiện tại, Israel đã tiến hành 4 cuộc tấn công quân sự kéo dài vào Gaza: vào các năm 2008, 2012, 2014 và 2021. Hàng nghìn người Palestine đã thiệt mạng và hàng chục nghìn ngôi nhà, trường học và tòa nhà văn phòng đã bị phá hủy.
• Năm 2012, LHQ thông qua nghị quyết, nâng cấp Chính quyền Nhà nước Palestine lên vị thế "nhà nước quan sát viên phi thành viên". Việc thay đổi vị thế này được mô tả là công nhận thực tế chủ quyền quốc gia của người Ảrập Palestine.
• Tiến trình hòa bình hiện nay vẫn đang đối mặt với rất nhiều trở ngại bởi các bên không ủng hộ giải pháp hai nhà nước, đặc biệt là từ các từ Phong trào cực đoan Hamas của Palestine. Những gì vừa diễn ra những ngày qua cho thấy cuộc xung đột dai dẳng kéo dài gần một thập kỷ này có lẽ còn lâu mới tới hồi kết thúc.

Quốc Đạt

Top 10 cơ quan tình báo hàng đầu thế giới năm 2021

 1. Cơ quan Tình báo Trung ương (CIA) - Mỹ

Thành lập 1947

Ngân sách năm: 15 tỷ USD (2013)

Trụ sở CIA; Nguồn: wikipedia.org

Được Tổng thống Truman thành lập năm 1947, động cơ chính của CIA là làm trung gian phân tích và tình báo chính sách đối ngoại trên toàn quốc. Ngày nay, nó là cơ quan quyền lực nhất trong Cộng đồng Tình báo Mỹ. Hầu hết các nguồn lực và nhân lực của tổ chức này được dành cho việc thu thập thông tin tình báo nước ngoài với một lượng dữ liệu trong nước tối thiểu.

CIA cũng là một trong những tổ chức chính phủ được tài trợ rất nhiều ở Mỹ. Trong lịch sử, CIA đã tham gia nhiều cuộc sự kiện quốc tế, bao gồm cả cuộc đảo chính Guatemala năm 1954, các sự kiện chính trị ở Syria, Indonesia và Congo.

VOV.VN - Thập niên 1980, gián điệp Tolkachev người Liên Xô đã cung cấp cho tình báo Mỹ (CIA) rất nhiều thông tin mật quý giá về công nghệ quân sự.

2. Cơ quan Tình báo mật - Anh

Thành lập: 1909

Ngân sách năm: 2,69 tỷ USD (2015)

Trụ sở MI6; Nguồn: Confidential-Spy-Files-Leaked

Còn được gọi là MI6, Cơ quan Tình báo Anh (SIS) là một trong những tổ chức được nể trọng nhất trong thế giới tình báo. Sự tồn tại của SIS chỉ được chính thức thừa nhận vào năm 1994, gần 9 thập kỷ sau khi thành lập. Không giống như MI5, lãnh địa của SIS chỉ giới hạn đối với các đối tượng và thực thể bên ngoài quần đảo Anh. Trong lịch sử, cơ quan này tham gia Thế chiến II, Chiến tranh Lạnh và các tranh chấp khu vực khác trên toàn thế giới.

3. Mossad - Israel

Thành lập: 1949 Ngân sách năm: 2,7tỷ USDMossad là một trong những cơ quan tình báo đối ngoại lâu đời nhất, có năng lực nhất và đánạt động chống khủng bố và hoạt động bí mật ở nước ngoài. Năm 2017, Mossad đã thành lập quỹ đổi mới công nghệ Libratad để ầu tư vào các công ty công nghệ khởi nghiệp. Cơ quan này có các đơn vị chống khủng bố là Kidon và Metsada cho các nhiệm vụ rất nhạy cảm - ám sát và phá hoại cấp cao trên toàn cầu.

Hầu hết các hoạt động bí mật do Mossad thực hiện đều vì lợi ích của cộng đồng Do Thái trên toàn thế giới. Sau Vụ thảm sát Munich năm 1972, cơ quan này đã thực hiện một hoạt động bí mật lớn (“Sự phẫn nộ của Chúa”) để theo dõi và loại bỏ các thành viên của nhóm chiến binh vũ trang Palestine có liên quan đến vụ tấn công. Chiến dịch bao trùm từ Italy, Pháp, Hy Lạp và Na Uy đến Lebanon, Algeria và Libya.

VOV.VN - Từ khi ra đời, Israel đã nằm trong vòng vây của nhiều nước muốn bóp chết quốc gia này. Để trụ được, họ phải trông cậy vào cả IDF lẫn tình báo Mossad.

4. GCHQ - Anh và NSA - Mỹ

Thành lập: 1919 (GCHQ); 1952 (NSA)

Trụ sở Truyền thông Chính phủ (Government Communications Headquarters – GCHQ) là một tổ chức an ninh chịu trách nhiệm thu thập thông tin tình báo cho chính phủ Anh và các lực lượng vũ trang của họ. GCHQ có hai thành phần: Trung tâm An ninh Mạng Quốc gia (NCSC) và Tổ chức Tín hiệu Tổng hợp (GCHQ Bude). NCSC đánh giá mối đe dọa và cung cấp lời khuyên liên quan đến an ninh mạng cho các tổ chức tư nhân và chính phủ ở Anh. Còn GCHQ Bude thực hiện các hoạt động thu thập thông tin tình báo rộng hơn nhiều, chẳng hạn như đánh chặn dữ liệu vệ tinh và cáp.

Đối tác của GCHQ là Cơ quan An ninh Quốc gia (NSA) Mỹ, là một trong những cơ quan tình báo được công khai nhiều nhất trên thế giới. NSA chịu trách nhiệm thu thập và phân tích thông tin liên quan đến an ninh từ cả trong và ngoài nước để hỗ trợ các cơ quan an ninh liên bang khác của Mỹ. NSA tham gia vào việc giám sát hàng loạt thông qua các chương trình hack và nghe lén bí mật. Về ngân sách, NSA là tổ chức tình báo lớn thứ hai ở Mỹ sau CIA. Cả GCHQ và NSA đều là những cơ quan tình báo thu thập thông tin liên quan đến bảo mật hàng đầu trên thế giới, thường cộng tác trong các dự án khác nhau.

5. Cơ quan tình báo đối ngoại (SVR) - Nga

Thành lập: 1991

Cơ quan Tình báo Liên bang Nga (SVR) kế nhiệm vai trò cơ quan tình báo đối ngoại sau khi Ủy ban An ninh Quốc gia Liên Xô (KGB) bị giải tán năm 1991. Nhiệm vụ của cơ quan này bao gồm thu thập thông tin tình báo, thực hiện các hoạt động gián điệp chiến lược và kinh tế cũng như bảo vệ các quan chức Nga ở nước ngoài.

Sau khi hình thành, SVR đóng một vai trò ảnh hưởng hơn trong các chính sách đối ngoại của Nga. Được biết, đây là cơ quan có thẩm quyền quyết định trong việc chuyển giao công nghệ hạt nhân của Nga cho Iran. SVR thường làm việc cùng với đơn vị tình báo quân sự nước ngoài của Nga, GRU, để thực hiện các hoạt động gián điệp và bí mật tại nhiều nước.

VOV.VN - Sau khi Liên Xô tan rã, cơ quan an ninh mới của Nga (FSB) tiếp tục sử dụng trụ sở cũ của cơ quan tình báo KGB nổi tiếng.

6. Bộ An ninh Quốc gia - Trung Quốc

Thành lập: 1983

Ngân sách năm: 8 tỷ USD (2018)

Bộ An ninh Quốc gia (MSS) là cơ quan dân sự phụ trách thu thập thông tin tình báo trong và ngoài nước và phản gián của Trung Quốc. Cơ cấu MSS hiện tại có từ năm 1983 sau khi hợp nhất Cục Điều tra Trung ương (cơ quan tình báo đối ngoại) và Cục phản gián của Bộ Công an. Với sự hiện diện đáng kể ở khắp năm châu lục, MSS được coi là một trong những cơ quan tình báo mạnh và có ảnh hưởng trên thế giới.

VOV.VN - So với CIA (Mỹ), cơ quan tình báo đối ngoại Trung Quốc ít được công chúng biết đến hơn. Họ có những phương thức khiến phản gián Mỹ khó xử lý.

7. Cơ quan Tình báo Liên bang (BND) - Đức

Thành lập: 1956

Ngân sách năm: 2,1 tỷ USD (năm 2021)

Cơ quan tình báo Đức (Bundesnachrichtendienst - BND) được thành lập năm 1956 với sự giúp đỡ của CIA và đóng vai trò là cửa ngõ duy nhất để các cơ quan gián điệp phương Tây giám sát chặt chẽ khối phía Đông. Trong suốt những năm 1960-1970, BND được coi là cơ quan tình báo có thông tin tốt nhất về Tây Á (Trung Đông). Ngày nay, cơ quan này chịu trách nhiệm thu thập và phân tích thông tin liên quan đến khủng bố quốc tế, chống phổ biến vũ khí hạt nhân cũng như buôn bán ma túy và tội phạm có tổ chức.

Giống như CIA, cơ quan này tham gia vào việc giám sát hàng loạt. Một sĩ quan BND đã đàm phán thành công việc trao đổi tù nhân giữa Israel và nhóm phiến quân Hồi giáo Shia Hezbollah, diễn ra năm 2018. Được khánh thành vào năm 2019, trụ sở BND ở Berlin trải dài trên diện tích tương đương với 36 sân bóng đá, là trụ sở tình báo lớn nhất thế giới và có thể chứa được khoảng 6.500 nhân viên.

VOV.VN - Một trong các cơ quan “đặc biệt” của Đức là BND - cơ quan tình báo chuyên về mảng đối ngoại. Cơ quan này hiện có một trụ sở mới vô cùng bề thế.

8. Tổng cục An ninh đối ngoại (DGSE) - Pháp

Thành lập: 1982

Ngân sách năm: 731 triệu USD

Tổng cục An ninh Đối ngoại (viết tắt trong tiếng Pháp là DGSE), là một trong những cơ quan tình báo có ảnh hưởng nhất trên thế giới. DGSE trực thuộc Bộ Lực lượng Vũ trang Pháp và có nhiệm vụ thu thập thông tin tình báo và phản gián, cũng như tiến hành các hoạt động đặc biệt ở nước ngoài.

Phù điêu của DGSE; Nguồn: wikipedia.org

DGSE cũng chuyên về gián điệp kinh tế - thu thập kiến ​​thức về sở hữu trí tuệ (sản phẩm công nghiệp, kỹ thuật, ý tưởng) hoặc thông tin hoạt động (R&D, chiến lược) chống lại các quốc gia khác. Trong suốt những năm 1970 và 1980, DGSE đã theo dõi một số công ty công nghệ lớn nhất ở Mỹ. Trong những năm qua, cơ quan này đã tham gia vào nhiều cuộc nội chiến, đảo chính, chống khủng bố và hoạt động cứu hộ trên khắp thế giới.

9. Tình báo liên ngành - Pakistan

Thành lập: 1948

Tình báo liên ngành (ISI), là cơ quan tình báo đối ngoại của Pakistan. Các nhân viên ISI chỉ được tuyển dụng từ ba quân chủng của Lực lượng vũ trang Pakistan. ISI nổi tiếng với các chiến thuật gây hấn bao gồm chiến tranh tâm lý và lật đổ.

ISI là một trong số ít các cơ quan tình báo trên thế giới có sự hiện diện thống trị ở Afghanistan cho đến nay. Nó đóng một vai trò quan trọng trong Chiến tranh Afghanistan trong những năm 1980 bằng cách cung cấp hỗ trợ hậu cần và tình báo cần thiết cho các phiến quân Afghanistan. ISI cũng như thực hiện các hoạt động bí mật ở Ấn Độ, Libya, Iran và Iraq.

10. Cơ quan tình báo bí mật của Australia

Thành lập: 1952

Ngân sách năm: 337 triệu USD (2017)

Cơ quan Tình báo Australia (ASIS), là bộ phận của Cộng đồng Tình báo Australia, có nhiệm vụ thu thập thông tin tình báo từ nước ngoài liên quan đến an ninh nội địa và lợi ích chiến lược của Australia. Được thành lập năm 1952 theo lệnh hành pháp, tuy nhiên, sự tồn tại của ASIS lần đầu tiên được công khai vào năm 1972. Hầu hết các hoạt động của ASIS trong những năm gần đây vẫn được giữ bí mật.

Trong một cuộc họp báo công khai vào năm 2012, Tổng giám đốc ASIS đã tuyên bố, họ đang gia tăng chỗ đứng của mình ở một số khu vực biến động nhất trên thế giới. Năm 2013, cơ quan này đã tham gia vào việc bắt giữ một binh sĩ Afghanistan giả mạo và bị tình nghi là điệp viên Taliban, kẻ đã giết ba binh sĩ Australia trong một cuộc tấn công nội gián tại một căn cứ xăng dầu./.

Rồi ai sẽ thắng ở Gaza? - Ngô Nhân Dụng

Đầu mối của các cuộc xung đột trong vùng bắt nguồn từ mâu thuẫn giữa dân Israel và người Palestine, từ năm 1948 khi nước Israel thành lập và dân Á Rập chạy tị nạn chiến tranh.

Chính phủ Mỹ tuyên bố sẽ ủng hộ Israel đến cùng, sau vụ đột kích và tàn sát 1,400 thường dân do nhóm Hamas chủ mưu. Tổng thống Joe Biden nói cho nước Israel yên lòng, sau đó mới ngỏ lời khuyên Thủ tướng Benjamin Netanyahu: Không nên hành động trong lúc nóng giận. Ông nhắc lại kinh nghiệm của nước Mỹ sau vụ khủng bố làm chết 3 ngàn người ở New York.
Kinh nghiệm của nước Mỹ cho thấy đánh chiếm một nước đối nghịch có thể dễ dàng, nhưng phải tính trước sẽ làm gì sau đó. Hai tháng sau vụ 11 tháng 9 năm 2001, quân Mỹ đã chiếm được thủ đô Kabul của Afghanistan. Mười năm sau biệt kích Mỹ giết được lãnh tụ al-Qaeda, Osama bin Laden, ở Pakistan. Năm 2021 quân Mỹ phải rút khỏi Afghanistan sau khi hy sinh 2,400 binh sĩ; phe Taliban trở lại nắm chính quyền. Tại Iraq, quân Mỹ cũng đánh chiếm thủ đô Baghdad nhanh chóng, rồi bắt, giết Saddam Hussein. Rồi cũng phải tiếp tục giúp chính phủ Iraq tiêu trừ các nhóm nổi dậy. Hơn 4,500 quân Mỹ thiệt mạng, cùng với 300,000 người Iraq.
Ông Netanyahu có vẻ nghe theo lời ông Biden khuyên, đến hôm nay quân đội Israel chưa đánh vào giải Gaza để “tiêu diệt” tổ chức Hamas, như ông đã tuyên bố. Chính phủ Israel phải tính trước hai điều: Đánh thế nào? Và đánh chiếm được rồi, sẽ làm gì?
Israel đã cai trị giải Gaza từ năm 1967 đến năm 2005. Sau đó, quân Israel đánh vào giải Gaza 4 lần, lần cuối vào các năm 2009 và 2014; nhưng mỗi lần chỉ khoảng 18 ngày sau đã rút quân về. Bây giờ, cuộc đánh, chiếm cứ còn khó khăn gấp bội. Thứ nhất, là suốt 16 năm qua quân Hamas đã đào 500 km đường hầm chằng chịt dưới những khu gia cư chen chúc, trong một giải đất chỉ rộng khoảng 10 km và dài 40 km. Các vệ tinh nhân tạo và máy bay không người lái không thể nhìn thấy các đường hầm. Khi quân tấn công chui vào hầm thì các làn sóng dùng cho radio và hệ thống định vị GPS hết hiệu lực. Sau chiến dịch năm 2014, quân đội Israel đã huấn luyện các toán quân chuyên môn đánh trong đường hầm. Họ tìm cách khám phá các cửa đầu hầm, các địa điểm khi các máy điện thoại di động của quân Hamas bỗng dưng mất sóng. Cuộc chiến trong đường hầm có thể sẽ kéo dài nhiều tháng, có thể hàng năm.
Khó khăn thứ hai là số dân cư đông đúc, hơn 2 triệu người, khó phân biệt đâu là cứ điểm quân sự, chỗ nào chỉ có thường dân. Quân đội Israel đã yêu cầu dân Palestine ở phía Bắc giải Gaza hãy tản cư về phía Nam trước khi bị tấn công. Hơn một triệu người đã di tản, nhưng máy bay Israel cũng đánh bom cả những vùng phía Nam, giáp biên giới Ai Cập. Trong hai tuần lễ, hơn 6000 thường dân đã chết vì bom, cao hơn số thương vong trong những cuộc tấn công vào giải Gaza trước đây. Nếu Israel tiến quân và cuộc chiến kéo dài, số thường dân chết sẽ lên cao, cả thế giới sẽ xúc động, tạo áp lực ngoại giao yêu cầu Israel ngưng chiến. Ngay bây giờ, Hoàng hậu Rania, nước Jordan, đã kết án các nước Tây phương im lặng, làm ngơ trước con số hơn 6,000 dân Palestine tử vong, trong đó có hơn 2,000 trẻ em.
Ví thử quân Israel đánh chiếm, làm chủ được các thị trấn ở Gaza, thì sau đó sẽ làm gì? Họ có thể truy lùng, tiêu diệt hết các thủ lãnh quân Hamas, rồi quay về. Nhưng khi quân Israel rút đi, tàn quân Hamas sẽ tụ họp lại ngay, những thủ lãnh mới sẽ xuất hiện. Dù các người chỉ huy bị giết hay bị bắt hết, sẽ có những người khác nổi lên, chờ nghe lệnh của giới lãnh đạo chính trị Hamas vẫn sống lưu vong tại vương quốc Qatar.
Ngược lại, quân Israel có thể đóng lại ở Gaza lâu dài, như họ đã cai trị vùng này trong những năm 1967 – 2005. Tổng thống Joe Biden đã khuyến cáo Israel không nên tính chuyện chiếm đóng Gaza lâu dài sau cuộc tấn công “tiêu diệt” nhóm Hamas, như ông Netanyahu đe dọa. Chính phủ Israel sẽ chịu trách nhiệm về cuộc sống của 2.3 triệu dân, với gánh nặng chi phí trên một vùng đất không có tài nguyên nào để khai thác, chưa kể phải duy trì một lực lượng quân sự, cảnh sát giữ an ninh. Các cuộc nổi dậy chống đối không bao giờ ngưng, sẽ đưa tới những cuộc đàn áp. Cả thế giới chứng kiến sẽ lên tiếng chỉ trích Israel.
Giải pháp có vẻ “đẹp nhất” là Israel trao cả vùng Gaza lại cho chính quyền Palestine của Tổng thống Mahmoud Abbas, đang cai trị vùng Tây Ngạn. Nhưng dân Palestine ở giải Gaza không còn chút lòng kính trọng nào đối với ông Abbas. Nếu Israel đưa Abbas về lại Gaza sau những cuộc oanh tạc và tấn công đẫm máu, dân chúng sẽ coi ông như một kẻ phản bội đóng vai “bù nhìn.” Sau khi đảng Hamas thắng cử ở Gaza năm 2006, quân Fatah của ông Abbas đã đánh nhau với họ và thua, rút hết về Tây Ngạn. Tới nay, ông Abbas chỉ trực tiếp cai trị với hơn một triệu trong số gần 2.7 triệu dân, trong một phần ba đất vùng Tây Ngạn. Số còn lại do Israel kiểm soát và dân Palestine luôn luôn xung đột với 700,000 người Israel tới lập trại định cư rải rác trong vùng này. Lực lượng cảnh sát của ông Abbas, 60,000 người, hoàn toàn bất lực trước các vụ đụng chạm liên miên đó.
Cuối cùng, Israel có thể quay trở lại giải pháp cũ khi họ từng cai trị giải Gaza: Hợp tác với Ai Cập (Egypt), tuyển chọn, bổ nhiệm những thủ lãnh dân sự địa phương, nắm quyền lo việc hành chánh, có quân đội Israel bảo đảm an ninh. Nhưng hiện nay chính phủ Egypt không thể cộng tác với Israel, cũng như các quốc gia Á Rập khác trong vùng, kể cả các nước như Maroc, UAE, gần đây bắt đầu giao hảo với Israel. Dân Á Rập đã biểu tình phản đối Israel khắp nơi vì các vụ đánh bom trên dân Palestine ở Gaza.
Trong lúc Israel chuẩn bị tấn công Gaza thì các lực lượng chống Israel ở các nơi khác cũng hoạt động. Tại biên giới Lebanon phía Bắc, đảng Hezbollah, có quân đội riêng, là một mối đe dọa thường xuyên từ gần 40 năm nay. Đạo quân Hezbollah xuất hiện sau cuộc tấn công của quân Israel vào xứ Lebanon năm 1982 để đuổi các lãnh tụ Mặt trận Palestine ra khỏi xứ này. Nhóm Hezbollah quy tụ những người theo giáo phái Shi A trong Hồi Giáo, đồng đạo với đa số dân chúng Iran. Nhóm này, cũng như Hamas, đều được Iran viện trợ tài chánh, vũ khí và huấn luyện quân sự.
Trong khi chuẩn bị cuộc tấn công vào giải Gaza, chính phủ Israel đã yêu cầu dân hai chục làng ở gần biên giới Lebanon, trong vòng vài chục cây số, phải di tản, Giải đất nằm giữa hai nước có thể trở thành một vùng oanh kích tự do, đề phòng quân Hezbollah tấn công để quân đội Israel phải chia ra chống đỡ tại hai chiến trường. Thủ lãnh nhóm Hamas đã gặp người đứng đầu đảng Hezbollah ở Lebanon, cùng với nhóm Thánh chiến Hồi Giáo Palestine, bàn việc phối hợp.
Chính phủ Biden gửi hai hàng không mẫu hạm tới phía Đông Địa Trung Hải là một lời cảnh cáo đối với lực lượng Hezbollah và Iran. Nhưng không ai đoán được chế độ thần quyền ở Tehran sẽ toan tính thế nào. Họ có thể xúi dục các đám quân do Vệ binh Cách mạng Hồi Giáo Quds (IRGC-QF) bảo trợ, tại các nước Iraq, Syria, Lebanon, Yemen, đồng loạt mở các cuộc tập kích, nhắm vào Israel và các căn cứ của 30,000 quân Mỹ trong vùng Trung Đông. Họ có thể lôi cuốn Israel, và Mỹ, vào một cuộc chiến tranh hao mòn lâu dài, trong khi nước Iran vẫn đứng ngoài, không tham gia trực tiếp.
Gần đây chính phủ Mỹ đã “trao đổi tù binh” với Iran, nhân đó, tháo khoán $6 tỷ mỹ kim của Iran đang bị phong tỏa. Nhưng ngay sau khi quân Hamas đột kích tàn sát người Israel, số tiền đó đang nằm ở ngân hàng tại Doha, thủ đô xứ Qatar, đã bị Washington và Doha phong tỏa lại, Iran không nhận được đồng nào. Nếu Iran thúc đẩy các đám quân phụ thuộc của họ đánh vào Israel và quân đội Mỹ ở Trung Đông, Israel có thể sẽ bắn hỏa tiễn thẳng vào Tehran; cuộc chiến có thể lan rộng, lôi kéo không lực Mỹ trên các mẫu hạm vào mặt trận.
Đầu mối của các cuộc xung đột trong vùng bắt nguồn từ mâu thuẫn giữa dân Israel và người Palestine, từ năm 1948 khi nước Israel thành lập và dân Á Rập chạy tị nạn chiến tranh. Từ đó đến nay, phần lớn dân Palestine vẫn sống trong các “trại tị nạn.” Giải pháp “hai quốc gia” sống bên cạnh nhau được các nước nói tới nhiều lần, nhưng gần đây chính phủ Israel đã bỏ qua. Thủ tướng Netanyahu nghĩ ông có thể chia rẽ chính quyền Abbas và khối Hamas khiến dân Palestine bất lực, không cần đặt vấn đề “hai quốc gia” nữa. Vụ tàn sát ngày 7 tháng 10 đã đánh thức cả thế giới Á Rập và Hồi Giáo, khiến họ phải nhớ lại số phận lưu vong của dân Palestine trong 75 năm qua.
Hoàng hậu Jordan, Rania Al-Abdullah, đã nhắc đến các bà mẹ trong giải Gaza viết tên con trên bàn tay các đứa bé, để nếu chết vì bom nổ thì hy vọng vẫn có thể nhận diện, không bị chôn vào mồ tập thể. Bà nói, “Tôi chỉ muốn nhắc nhở cả thế giới rằng các bà mẹ Palestine cũng yêu con như tất cả các bà mẹ trên thế giới,” và kết luận: “… chỉ có một con đường, là thiết lập một nước Palestine tự do, có chủ quyền, sống hòa bình bên cạnh nước Israel.”

Ngô Nhân Dụng
Ngô Nhân Dụng là bút hiệu của Đỗ Quý Toàn khi phụ trách mục Bình Luận trên Nhật báo Người Việt, từ năm 1995 khi ông về định cư tại Quận Orange, California, cho tới Tháng Hai năm 2020. Trước đó ông dạy môn Tài chánh học (Finance) ở các Đại học McGill và UQAM tại Montréal, Canada là nơi gia đình ông tới tị nạn từ năm 1975. Năm 1989, trước khi bức Tường Berlin sụp đổ, ông xuất bản cuốn Đổi Mới Kinh Tế dưới bút hiệu Vương Hữu Bột, kể kinh nghiệm thay đổi cơ cấu nền kinh tế cộng sản ở các nước từ Hungary, Trung Quốc, tới Nga và các nước Đông Âu. Cuốn sách xuất bản gần đây nhất, ký tên Ngô Nhân Dụng, là Đứng Vững Ngàn Năm – Nhờ đâu nước Việt vẫn còn sau ngàn năm Bắc thuộc?
Cuốn sách đầu tiên ký tên Đỗ Quý Toàn xuất bản ở California là Yêu Con Dạy Con Nên Người Việt, do nhà Văn Nghệ ấn hành, năm 1979. Ông cũng đã in nhiều tập thơ từ năm 1965 và tập tiểu luận Tìm Thơ Trong Tiếng Nói do Thanh Văn xuất bản năm 1992.
Trong blog này Ngô Nhân Dụng sẽ viết tiếp những bài Bình Luận về các vấn đề thời sự thuộc các lãnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, dưới mắt nhìn của một người Việt sống xa quê hương.
Đây là một blog cá nhân được đăng tải trên Đài VOA nhưng không nhất thiết tương đồng với quan điểm của đài và của chính phủ Hoa Kỳ.

• 

Về Miền Đất Hứa Phần Cuối / The Promised Land Final Section

     

   Khu người Do Thái trong thành phố cổ Jerusalem bị bao vây. Cấp chỉ huy quân tự vệ Ả Rập là Kawukji ra lệnh tấn công, ông ta đinh ninh là quân Ả Rập sẽ tiến vào như chỗ không người trước những cặp mắt khiếp sợ của người Do Thái. Họ không dè đụng phải dân tự vệ Do Thái chống trả quyết liệt, bẻ gẫy đợt tấn công. Kawukji ra lệnh tấn công đợt hai. Đến chiều, quân Ả Rập tổn thất phân nửa, thê thảm rút ra khỏi bãi chiến trường.

        Bên ngoài hành lang Jerusalem, lữ đoàn Palmach Hillmen phải làm công việc quá nặng nề, giữ con đường tiếp tế cho Jerusalem. Họ phải tảo thanh những làng Ả Rập dọc theo lộ trình, đến kiệt sức.

-              Cũng con đường này, có phải Vua David ngày xưa cũng đánh du kích?

-              Nên nhớ, mình đang chiến đấu nơi Samson được sinh ra.

-              Nơi thung lũng này, Vua David “đụng” người khổng lồ Goliath!

-              Nơi này, Joshua làm mặt trời đứng lại.

        Một đoàn xe lớn từ Tel Avid đem đồ tiếp tế đi Jerusalem, để cứu thành phố này đang bị quân Ả Rập bao vây. Lần này nhiệm vụ dành cho lữ đoàn Hillmen, đánh chiếm làng Ả Rập Kastel, được xây dựng trên một thành trì của đạo quân Cứu Thế, nằm trên một đỉnh cao chế ngự con đường chính.

        Trận này được ghi vào lịch sử là trận tấn công đầu tiên của Do Thái trong trận chiến dành độc lập. Quân lữ đoàn Hillmen đánh một trận đẫm máu, đánh cận chiến trong những giao thông hào trước khi chiếm được làng Kastel.

        Sau khi phác họa chi tiết kế hoạch, Ari để cho David tổ chức đơn vị đặc nhiệm, còn chàng đi lên Gan Dafna. Ari đến làng vào lúc chiều tôi và triệu tập cấp tốc một buổi họp trong hầm chỉ huy. Zev, Jordana, bác sĩ Lieberman, và Kitty Freemont đều có mặt.

-              Trong làng này có 250 trẻ em dưới 12 tuổi, cần được di tản tối mai.

        Nhìn qua những khuôn mặt ngạc nhiên, chàng nói tiếp.

-              Một đơn vị đặc nhiệm đã tập họp trong làng Yad El. Tối nay, 400 đàn ông từ các làng định cư khác dưới sự chỉ huy của David sẽ leo lên phiá tây ngọn núi. Nếu không bị địch phát giác, họ sẽ có mặt ở đây lúc rạng đông. 250 người lớn sẽ cõng trên lưng mỗi người một em, 150 người còn lại sẽ làm thành phần an ninh.

        Zev Gilboa đứng lên.

-              Ari, tôi vẫn chưa hiểu rõ. Anh định đem 250 trẻ em xuống chân núi và ban đêm?

-              Đúng vậy!

-              Đường núi rất khó đi, ngay cả ban ngày cũng đã khó.

        Bác sĩ Lieberman tiếp lời.

-              Cõng thêm một đứa trẻ nữa, dễ bị xẩy chân rớt xuống vực.

-              Chuyện đó phải chấp nhận.

-              Còn phải đi ngang qua làng Ả Rập Abu Yesha nữa.

-              Đồng ý phải đề phòng. Mình phải làm... Tôi không muốn nghe ý kiến nữa!

        Đúng như kế hoạch, sáng sớm hôm sau, 400 đàn ông Do Thái đến làng Gan Dafna. Ari ra ngoài gặp họ, đem nước, thức ăn ra tiếp tế. Tất cả phải nằm trốn bên ngoài để tránh cặp mắt theo dõi của quân Ả Rập.

        Đúng sáu giờ kém mười phút, còn bốn mươi phút trước khi mặt rời lặn. Kế hoạch bắt đầu. Các trẻ em di tản được cho ăn sớm, uống thuốc ngủ pha sẵn vào sữa. Sáu giờ bốn mươi lăm phút, Jordana Ben Canaan cùng với tất cả các trẻ em còn lại ra ngoài tuyến phòng thủ, đề phòng quân Ả Rập xâm nhập.

        Hai mươi lăm nhân viên (thầy giáo, y tế v.v...) mặc quần áo ấm cho các trẻ em lúc đó đã ngủ say, và dùng băng keo dán miệng lại sợ các em khóc trong giấc ngủ. Các đàn ông Do Thái xếp hàng lên nhận lãnh mỗi người một em. Trong làng đã làm sẵn dây cột chặt em nhỏ vào lưng người đàn ông để anh ta được rảnh đôi tay, xử dụng vũ khí hoặc vạch cây rừng trong lúc di chuyển.

        Đúng tám giờ rưỡi tối, mọi người đã sẵn sàng sau khi kiểm soát lại lần chót. Ari dẫn đấu toán bảo vệ đi trước và 250 người đàn ông với “đồ trang bị” trên lưng theo sau. Những người còn lại đứng trước cổng làng trong yên lặng. Họ chỉ biết cầu nguyện và đợi tin tức kết quả vào sáng hôm sau. Kitty còn đứng lại một mình nơi cổng làng Gan Dafna, nhìn lên bầu trời.

-              Đêm nay sẽ là một đêm dài. Kitty. Bà nên đi vào kẻo bị cảm lạnh.

-              Ừ ... Đêm nay sẽ dài hơn mọi đêm.

        Jordana mời Kitty vào phòng tâm sự. Kitty có vẻ lo âu.

-              Khi nào họ mới qua khỏi làng Ả Rập Abu Yesha?

-              Có lẽ nửa đêm... Nếu mọi chuyện êm xuôi... Mọi chuyện nằm trong tay Thượng Đế.

-              Tôi xin phép qua phòng bác sĩ Lieberman để xem họ có tin gì không?

        Nửa đêm, rồi một giớ sáng. Kitty ngồi bật dậy trên ghế bố, nàng vừa trải qua cơn ác mộng. Quân Ả Rập đuổi theo đoàn người, những tiếng thét man rợ, những lưỡi gươm sáng loáng vung lên tỏa ánh thép. Đoàn bảo vệ bị giết, quân Ả Rập bắt tất cả các trẻ em, và họ đào một hố rộng lớn để chôn sống bọn trẻ...

        Rồi nàng để ý nghe, có tiếng súng nổ xa xa. Rõ ràng tiếng súng từ hướng làng Abu Yesha, chứ không phải cơn ác mộng. Kitty xọc đại vào đôi dép, bước vội ra cửa. Jordana đang đứng ngay cửa, ôm lấy Kitty Freemont.

-              Để tôi đi.

-              Đừng! Không nên...

-              Chúng nó giết các trẻ em của tôi! Quân sát nhân, giết người!

        Kitty vừa gào lên, vừa đẩy Jordana qua một bên, nhưng cô em gái Ari, chỉ huy trưởng Palmach trong làng quá khoẻ, đẩy Kitty ngã xuống sàn.

-              Bình tĩnh lại. Đó là tiếng súng của Zev Gilboa, bắn đầu bên kia làng Abu Yesha để đánh lạc hướng quân Ả Rập.

-              Cô nói thật không?

-              Đúng như vậy! Tôi thề là đúng như vậy.

        Jordana đỡ Kitty dậy, nàng gục đầu vào vai Jordana nức nở rồi òa lên khóc lớn. Được một lúc Kitty nói với Jordana.

-              Dov và Karen sắp hết phiên gác để tôi nấu ít nước trà.

        Hai giờ sáng, rồi ba giờ. Mọi người ngồi trong hầm chỉ huy, thức trắng đêm nghe ngóng tin tức. Năm giờ mười lăm phút, mọi người ra khỏi hầm, vận động chân tay, thở lớp không khí trong lành buổi sớm mai. Mọi người bước ra cổng nhìn về hướng làng Yad El dưới chân núi. Một người bỗng chỉ tay... về hướng có ánh đèn chớp.

-              Nhìn kìa.

-              Gì vậy?

-              Aùm hiệu... X1416...

-              Họ đến nơi đến chốn an toàn. Jordana phiên dịch ám hiệu cho mọi người cùng nghe.

        Bốn hôm sau khi các trẻ em dưới 12 tuổi đã an toàn trong làng Yad El. Ari nhận được báo cáo rằng, viên chỉ huy Ả Rập đã rút nửa quân số ra khỏi làng Abu Yesha, chàng đoán làng Gan Dafna sắp bị tấn công.

        Ari lấy thêm được hai mươi Palmach từ khắp nơi trong vùng Galilee, lại trèo lên núi đến Gan Dafna, lập bộ chỉ huy. Trong làng Ari có tất cả 40 tay súng Palmach, khoảng 30 nhân viên hành chánh có thể cầm súng được. Đám trẻ em còn lại dưới sự chỉ huy của Jordana khoảng 200 em. Về vũ khí, trong làng Gan Dafna chỉ có năm mươi khẩu súng cổ lỗ sĩ, vài trăm lựu đạn nội hoá, bom xăng chế biến, và một súng chống chiến xa cũ của Hungary với năm viên đạn.

        Tình báo cho biết, địch quân dưới quyền Mohammed Kassi có 800 quân tự vệ, vô số đạn dược, và pháo binh yểm trợ, thêm vài trăm tự vệ quân Ả Rập đến từ làng Aata và các làng thù nghịch Ả Rập dọc theo biên giới Lebanon.

        Ari ra lệnh cho Zev Gilboa tuần thám trong khu vực gần trại Esther, để kịp thời báo động những kế hoạch chuyển quân của địch. Đến Gan Dafna được ba hôm, một thông tín viên đến làng thông báo cho Ari biết rằng quân của Kassi gần 1000 tên đã rời trại Esther di chuyển xuống đồi. Ari ban lệnh báo động, hai phút sau tất cả mọi người, kể cả trẻ em Do Thái đã vào vị trí chiến đấu.

        Một ít lâu sau, những cái đầu Ả Rập nhô lên, rồi quân Ả Rập xuất hiện đông đảo. Họ dừng lại nhìn vào trong làng một cách ngờ vực... sao mà quá im lặng, không một bóng người. Từ trên đài cao trong trại Esther, Mohammed Kassi dùng kính viễn vọng quan sát, mỉm cười... Kỳ này nhổ sạch đám Do Thái. Một tiếng súng đại bác nổ vang thay lệnh tấn công.

        Bên trong làng Gan Dafna, mọi người vẫn ngồi yên dưới giao thông hào. Họ có thể nghe được tiếng Ả Rập hò hét bên ngoài, nhưng vẫn bình tĩnh đợi lệnh. Sau khi đánh võ mồm đe dọa, rồi như nổ bùng ra, bọn Ả Rập hò hét chạy trên con đường vào cổng chính Gan Dafna. Zev Gilboa nơi tuyến đầu, vẫn đợi cho đến khi bọn Ả Rập vào đến bãi mìn phòng thủ, chàng đưa lá cờ mầu xanh lên cho Ari bấm nút cho nổ mìn.

        Hai mươi qủa mìn nổ chấn động núi rừng, quân Ả Rập sống sót nhẩy qua một bên chạy vào khu vườn nho. Ari đã tiên đoán trước, dàn sẵn 40 Palmach, hai khẩu đại liên và bom xăng, tiêu diệt thêm một mớ quân thù. Quân Ả Rập vẫn tiếp tục đổ thêm vào, Ari cho lệnh Palmach rút về phiá sau, nhường bãi chiến trường cho đợt hai.

        David Ben Ami chờ cho địch đến gần, 50 thước, 40 thước... 10 thước, chàng ra lệnh khai hỏa khẩu súng chống chiến xa cũ kỹ, bắn gục đợt xung phong đầu... Khẩu súng cũ kỹ chỉ bắn được ba phát, nòng lìa khỏi súng, xong nhiệm vụ, giết được khoảng 200 tên giặc cuồng tín. Đợt cuối cùng còn khoảng hơn một trăm tên đụng vào phòng tuyến của trẻ em dưới sự chỉ huy của Jordana...

        Trận chiến kết thúc. Hơn một nửa quân Ả Rập bị giết, người Do Thái chỉ mất 24 người gồm:  11 thanh niên Palmach, 3 thanh nữ Palmach, 6 nhân viên giảng huấn và 4 trẻ em. Phiá Do Thái lấy được một số lượng súng ống gấp mười lần số vũ khí của họ làm quân Ả Rập không dám tấn công nữa. Kitty bước vào bộ chỉ huy trao cho Ari một ly rượu, chàng hỏi.

-              Các trẻ em bị thương ra sao?

-              Có hai em bị thương nặng sợ không qua khỏi, những đưá khác không bị nặng.

        Ari ngồi buồn bã vì mất đi Zev Gilboa, trong lúc hăng say truy kích địch. Bị thương không chạy được, Zev “cưa” qủa lựu đạn cuối cùng với quân thù.

-              Đây là những kỷ vật của Zev. Kitty đưa cho Ari.

-              Người dân trong các làng chiến đấu kibbutz không có gì làm của riêng, kể cả bản thân. Cả cuộc đời dành cho lý tưởng.

-              Tôi thích Zev. Có lần chàng thố lộ... chỉ mong được về làng cũ sống bên vợ làm một người chăn cừu tầm thường... Vợ Zev có lẽ muốn giữ những kỷ vật này của Zev... Nàng sắp có thêm đứa nữa.

        Quân Ả Rập xiết chặt vòng vây Jerusalem. Lữ đoàn Hillmen bị tổn thất gần hết sau những trận đánh mở đường, giữ đường vào thành phố nơi hướng nam. Ông trùm Avidan táo bạo mở một ngõ khác qua ngả Latrun, nhiệm vụ này được giao cho David Ben Ami, em của Nahum một nhân vật quan trọng trong Maccabee sau khi cả hai nhân vật tối quan trọng Akiva và Ben Moshe chết trong trận tấn công nhà tù Acre.

        Cũng như ông anh Ari, Jordana là một cô gái Do Thái rất can đảm, nàng trở về làng Gan Dafna sau chuyến đi Tel Aviv nhận lệnh. Kitty để ý có điều gì không vui, lo lắng bồn chồn. Kitty nói Jordana ngồi xuống, khẽ hỏi.

-              Có chuyện gì vậy, Jordana?

-              Không hiểu sao... Tự dưng tôi không còn nghe được gì nữa, có chuyện chảng lành đi xuyên qua tim tôi...

-              Nói tiếp đi, Jordana. Tôi ở bên cô.

-              Tôi nghe tiếng David kêu thét lên...

-              Vô lý! Tại cô lúc nào cũng lo quá, nên về phòng nằm nghỉ ngơi.

        Ba hôm sau, Kitty bước vào phòng Jordana, nàng đang bận bịu với đống giấy tờ ngổn ngang trên bàn. Cả hai không nói một lời khỏang vài phút, rồi Jordana ngẩng lên.

-              David chết rồi!

-              Sao cô biết?

-              Ari vừa báo tin... Chết như thế nào vẫn chưa biết. Ari chỉ nói David chỉ huy một đơn vị gồm Palmach, Maccabee, và Haganah tấn công phá vòng vây của địch vào thành phố cổ Jerusalem. Đó là một trận tấn công tự sát.

        Kitty trở về phòng, ngồi ôm mặt khóc. Những người bạn thân thương, những nhân vật chính trong chuyến Exodus lần lượt ra đi. Zev Gilboa chết ở Gan Dafna, Joab Yarkoni chết trong làng Safed... David Ben Ami chết dưới chân bức tường bao quanh thành phố cổ Jerusalem... Hỡi Thượng Đế có thực sự yêu thương dân Do Thái không!

        Một tháng sau khi David tìm ra con đường vào khu phố cổ Jerusalem. Con đường “Burma road” qua cứ điểm Latrun được hoàn tất. Đoàn xe tiếp tế vào đến bên trong Jerusalem. Thành phố này sẽ không bao giờ bị vây nữa.

X. VỚI ĐÔI CÁNH ĐẠI BÀNG.

        Barak Ben Canaan đã đạt đến 85 tuổi, lần này ông ta thực sự về hưu, về sống nơi làng Yad El nơi ông lập ra. Cuộc đời còn lại Barak Ben Canaan dành cho bà vợ Sarah. Sự vui sướng của ông ta không đền bù được cho những buồn phiền hai người con phải gánh chịu. Jordana vẫn chưa quên hình ảnh David Ban Ami. Sau trận chiến dành Độc Lập, Jordana qua Pháp sống ít lâu, sau đó quay trở lại viện đại học Hebrew, trong lòng nàng vẫn trống vắng. Ari cũng biến mất vào sa mạc Negev, Barak biết nỗi buồn của người con trai.

        Sau ngày sinh nhật thứ 85 ít hôm, Barak cảm thấy đau nơi dạ dầy, mặc dầu Sarah đã nhiều lần khuyên chồng đi khám bác sĩ, nhưng ông viện đủ lý lẽ. Barak nhận được cú điện thoại mời cả hai vợ chồng đến Haifa để ăn mừng ngày lễ Độc Lập năm thứ ba, và sẽ được mời ngồi nơi hàng ghế danh dự. Nhân tiện Barak vào khám bệnh trong một bệnh viện. Bác sĩ cho biết là ông bị ung thư.

        Nhận được tin cha, Ari xin phép trở về làng Yad El gấp. Chàng ôm lấy người cha.

-              Thưa Bố. Được tin con xin phép về ngay.

-              Ari... Sau con không đưa quân về tham dự diễn binh hôm lễ Độc Lập?

-              Quân Ai Cập nhòm ngó Nitzana, nên đơn vị con phải đề phòng.

        Barak lặng lẽ nhìn khuôn mặt cứng rắn của người con, đôi giòng lệ chẩy dài xuống đôi gò má già nua. Ari quay mặt ra chỗ khác.

-              Bố được hưởng hạnh phúc mấy năm vừa qua. Không như các con... Bố ra đi không được vui nếu con và Jordana vẫn chưa được vui sướng trong lòng. Ari. Họ nói với Bố rằng, con có thể lên làm Tham Mưu Trưởng Lục Quân, nếu con ra khỏi vùng sa mạc Negev.

-              Vẫn còn nhiều vấn đề trong sa mạc Negev. Bọn Ai Cập lập ra những nhóm Fedayeen (Tháng Chín Đen), vượt biên, cướp của giết người nơi những ngôi làng dọc theo biên giới.

        Hôm sau, Ari nâng ông Bố ra xe, đi lên đồi Tel Hai, nơi mà ông cùng với người em Akiva băng qua khi về Palestine, hơn nửa thế kỷ trước. Đứng trước bức tượng sư tử đá với hàng chữ “Điều sung sướng được chết cho một quốc gia”. Barak lặng yên nhìn ngắm cảnh vật xung quanh, xuống thung lũng Huleh. Hai hôm sau Barak Ben Canaan ra đi trong giấc ngủ bình an.

       

        Trong giai đoạn cuối của trận chiến Độc Lập, Dov Landau gia nhập quân đội Do Thái và tham dự hành quân Ten Plagues chống lại quân đội Ai Cập. Một lần nữa Dov chứng tỏ lòngï can đảm, được Ari tin dùng, giữ lại làm việc trong bộ chỉ huy. Sau đó quân đội Do Thái gửi Dov Landau đến học trong viện Kỹ Thuật Haifa. Dov cũng là một sinh viên xuất sắc, anh chàng này, nhúng tay vào chuyện gì cũng vượt khả năng hơn người, chỗ nào cũng “Số 1”.

        Năm Dov Landau lên 21 tuổi, chàng đã được thăng cấp Đại Úy, chỉ huy một đơn vị Công Binh, tương lai đầy hứa hẹn. Dov còn được gửi theo học trong Trung tâm Nghiên Cứu Weizmann ở Rehovot.

        Sau trận chiến, Karen cũng giã từ Gan Dafna, gia nhập quân đội. Nàng được huấn luyện về ngành nữ trợ tá, chuyên lo về trẻ em. Karen định noi gương Kitty Freemont, thỉnh thoảng được phép vài ngày, nàng quá giang xe đi Jerusalem thăm Kitty hoặc đi Haifa thăm Dov.

                    Sau khi được huấn luyện xong tại Trung Tâm Nghiên Cứu Weizmann, Dov được nghỉ phép vài ngày trước khi đi trở lại thung lũng Huleh làm việc trong một dự án về nước. Dov quá giang xe đi Nahal Midbar thăm Karen trước khi trình diện nhiệm sở.

-              Ồ Dov!

-              Anh nhớ em quá xá, đến chết được!

        Karen đang làm phiên gác (mọi người đều phải làm nhiệm vụ tác chiến), bỏ khẩu súng dựa vào tường. Hai người ôm lấy nhau.

-              Anh có tin mừng. Như anh đã hứa... Em sẽ hãnh diện vì anh.

-              Chuyện gì nữa đây?

-              Họ gửi anh lên làm việc nơi thung lũng Huleh cho đến cuối mùa hè, sau đó sẽ cho anh qua Hoa Kỳ học trong Massachusetts Institute of Technology (MIT).

        Karen mỉm cười nhìn Dov.

-              Thích quá! Dov! Em rất hãnh diện...

        Một đêm quan trọng hơn tất cả những đêm khác trong phong tục, tôn giáo của người  Do Thái. Đó là đêm Passover. Cực điểm của lễ Passover là Seder (Bữa tiệc tự do) để tạ ơn cho sự tự do, niềm hy vọng cho những ai chưa có. Cho những kẻ bị lưu đầy, bị phân tán, trước sự hồi sinh của quốc gia Do Thái. Seder luôn luôn kết thúc bằng câu: “... Năm tới trong Jerusalem”.

        Bữa tiệc Seder năm nay tại nhà Ari Ben Canaan trong làng Yad El, cũng nhỏ thôi nhưng bà Mẹ sarah vẫn chuẩn bị hàng tháng trời cho bữa tiệc thêm thịnh soạn. Dov đã có mặt, đang nói chuyện với Kitty Freemont, cựu Tướng Sutherland cũng đến chung vui. Cánh cửa mở toang ra, Jordana về tới lên tiếng chào tất cả mọi người, rồi gọi Mẹ.

-              Chào tất cả mọi người. Mẹ ơi, con đem về một điều ngạc nhiên.

        Bà sarah đang làm việc trong bếp vội chạy ra, đúng lúc Ari bước qua cửa.

-              Ari.  Sara vừa nói vừa rút khăn tay lau nước mắt vì vui sướng. Bà trách yêu cô con gái Jordana.

-              Sao con không báo tin, Ari sẽ về thăm nhà năm nay!

        Ari đến bắt tay từng người.

-              Chào Kitty. Cứ tự nhiên như người trong nhà!

-              Chào anh Ari.

        Dov Landau bước lại, đưa tay bắt, chàng không còn là đứa trẻ 17 tuổi nữa.

-              Chào Chuẩn Tướng Ben Canaan.

-              Chào Dov. Tôi nghe nói chú sẽ đem nước đến vùng sa mạc.

-              Vâng. Chúng tôi làm việc rất hăng say.

        Ari đến chào Tướng Sutherland.

-              Chào Thiếu Tướng.

-              Tôi rất vui mừng được gặp lại anh.

-              Khu vườn của Thiếu Tướng độ này ra sao?

-              Ô! Mẹ của anh cho tôi những khóm hoa hồng rất đẹp. Anh phải đến thăm tôi trước khi trở về nhiêm sở.

-              Tôi sẽ cố gắng.

        Chỉ còn lại Ari và Kitty Freemont, Ari để ý nàng đẹp hơn bao giờ. Ari lên tiếng.

-              Karen năm nay có về chung vui với chúng ta không?

-              Có chứ! Cô ta sẽ về đến bất cứ lúc nào.

-              Mình ra ngoài đi bộ cho thoáng.

-              Trời hôm nay tốt, mình ra ngoài nói chuyện...

        Hai người yên lặng đi dạo quanh vườn, Kitty chợt hỏi.

-              Tình hình lúc này ra sao?

-              Lúc nào cũng vậy... Mãi mãi cũng vậy. Người Ả rập vẫn khuấy phá thường xuyên, nên lúc nào cũng phải đề cao cảnh giác.

-              Tôi vẫn lo cho Karen, làm việc trong giải đất Gaza... Nahal Midbar.

-              Ồ! Chỗ đó ghê gớm... Bọn Ả Rập quấy rối không ít.

-              Anh có thấy Dov! Thiếu Tá Dov, anh ta trở nên một người đàn ông giỏi, có thể bao bọc cho Karen.

-              Ừ! Chàng ta giỏi lắm.

-              Thôi mình nên vào trong nhà. Tôi muốn có mặt để đón Karen, vả lại có mấy em định đến thăm tôi.

        Cả buổi sáng lẫn buổi chiều, khách ra vào nhà Ben Canaan không ngớt. Nhiều trẻ em đến từ những làng định cư xa xôi đến thăm Kitty, chỉ để gặp nàng ít phút. Có em đem theo vợ hay chồng. Tất cả đều phục vụ trong quân đội Do Thái. Dân làng Yad El đến thăm xã giao Ari khi nghe nói chàng về tới.

        Đến xế chiều, khách thăm viếng đã thưa thớt. Họ phải lo bữa Seder cho riêng họ. Vẫn chưa thấy bóng dáng Karen. Kitty trách.

-              Có chuyện gì xẩy ra cho cô ta đây? Ít nhất cũng gọi điện thoại cho biết.

        Tướng Sutherland đáp lời.

-              Hôm nay là ngày lễ lớn, tổng đài điện thoại rất bận. Không phải ai cũng gọi được.

        Ari an ủi.

-              Để tôi vào bộ chỉ huy làng, lấy quyền ưu tiên gọi cho kibbutz của Karen hỏi xem cô ta đâu?

        Bà mẹ Sarah đã chuẩn bị xong xuôi, mời tất cả mọi người vào phòng ăn. Ari sau khi gọi cú điện thoại, chậm chạp bước vào. Mọi cặp mắt nhìn vào Ari, chàng muốn nói nhưng chỉ cắn răng. Kitty lên tiếng.

-              Karen! Cô ta đâu?

        Ari yên lặng cúi đầu.

-              Karen đâu?

-              Karen chết rồi. Cô ta bị bọn khủng bố Ả Rập Fedayeen giết đêm qua.

        Kitty thét lên một tiếng rồi ngã xuống sàn nhà, ngất xỉu.

        Kitty mở mắt ra, trước mặt là Jordana và Tướng Sutherland, nàng lại ôm mặt khóc.

-              Cưng của tôi! Cưng của tôi! Karen mất rồi!... Karen mất rồi!

-              Nếu được chết thay cho Karen, tôi chấp nhận. Jordana cũng khóc.

        Tướng Sutherland vỗ vai Kitty.

-              Kitty, nằm xuống nghỉ một chút. Nằm nghỉ đã.

-              Không tôi phải ra gặp Dov.

        Nàng trông thấy Dov đang ngồi một mình trong một góc phòng, hai tay ôm lấy đầu. Kitty bước lại ôm lấy chàng ta. Kitty vẫn còn khóc.

-              Dov! Cưng của tôi.

        Bàn tiệc vắng tanh, thức ăn trên bàn đã nguội. Chẳng ai còn lòng dạ để ăn, mọi người ôm nhau khóc, cả nhà đều khóc, cho đến khi cạn nước mắt. Jordana nói với Kitty.

-              Ari ngồi một mình trong căn nhà kho. Bà đi mời anh ta trở lại đây.

        Kitty đi vào trong nhà kho, giữa ngọn đèn dầu leo lét. Ari đang ngồi quay lưng ra cửa, nàng bước đến sau lưng đặt tay lên vai chàng.

-              Ari. Anh phải vào để mọi người cùng ăn Seder.

        Ari từ từ quay lại ngước lên. Kitty lui lại một bước, nhìn con người “thép”. Ari gục đầu vào giữa đôi bàn tay. Kitty khẽ lên tiếng.

-              Ari... Mọi người đang đợi anh để dự bữa Seder.

-              Suốt cuộc đời tôi... cả cuộc đời... Tôi phải chứng kiến kẻ thù cướp đi những người thương yêu...  Họ đã ra đi... tất cả đã ra đi.

-              Ari... Ari.

-              Tại sao chúng ta đem trẻ con về đây... để sống trong cảnh điạ ngục. Tại sao chúng giết đi cô gái đáng yêu... Một nàng tiên... Tại sao... Tại sao chúng giết nàng...?

        Ari cố gắng đứng dậy. Chàng đưa tay lên đập nhẹ vào đầu.

-              Hỡi Thượng Đế! Tại sao họ không để chúng tôi yên! Tại sao họ không để chúng tôi sống.

        Bỗng Ari dừng lại, cả thân hình to lớn đồ sộ dường như đã hết sinh lực, chàng run lẩy bẩy. Kitty không thể tưởng tượng một người hùng trước mắt nàng.

-              Ari... Mình phải vào... Mọi người đang đợi.

        Ari chợt ngã khụy xuống, ôm lấy eo Kitty. Chàng khóc lần đầu tiên trong đời. Kitty ép đầu Ari vào bụng nàng, đưa tay lên vuốt tóc chàng. Ari nói qua tiếng khóc.

-              Xin đừng bỏ anh.

        Kitty dìu Ari bước vào phòng, chàng từ từ bước lên chiếc ghế trước đây dành cho ông Bố Barak. Tướng Sutherland vỗ vai Ari.

-              Tôi là người lớn tuổi nhất ở đây, xin được phép đọc lời kinh cho bữa tiệc Seder.

-              Rất lấy làm vinh dự.

        Tướng Sutherland bước lên ngồi vào chiếc ghế “trưởng gia đình”. Mọi người mở bài kinh Haggadah ra. Tướng Sutherland gật đầu, ra dấu cho Dov. Dov Landau, cố gắng để khỏi nghẹn họng và bắt đầu đọc. “Tại sao đêm nay khác với tất cả mọi đêm trong năm? Đêm nay khác bởi chúng ta ăn mừng giây phút quan trọng nhất trong lịch sử của dân tộc chúng ta. Đêm nay chúng ta mừng chiến thắng đã vượt ra khỏi vòng nô lệ đến bờ tự do”.

 vđh