tướng Christopher Donahue bước lên máy bay rời khỏi Kabul, đánh dấu sự
kết thúc cho 2 thập niên hiện diện của quân đội Mỹ ở Afghanistan.
Bức
hình tướng Chris Donahue bước lên máy bay rời khỏi Afghanistan biểu
tượng cho sự kết thúc của cuộc chiến, nhưng ý nghĩa thực sự khác xa với
điều đó.
Người
lính Mỹ cuối cùng rời khỏi phi trường Kabul hôm 31/8 là một vị tướng
quân đội - thiếu tướng Lục quân Christopher T. Donahue, chỉ huy Sư đoàn
Dù 82.
Vị
tướng này chuẩn bị bước lên máy bay vận tải C-17, bỏ lại phía sau những
ánh đèn le lói của phi trường Kabul giờ đã nằm trong tay Taliban. Hình
ảnh này nhanh chóng lan truyền trên mạng như một biểu tượng kết thúc
cuộc chiến kéo dài 20 năm của Mỹ ở Afghanistan.
Mặc
dù đây là một hình ảnh gây nên những cảm xúc mạnh mẽ, nhưng ý nghĩa
thực sự khác xa so với điều đó. Tướng Donahue có thể là người lính Mỹ
cuối cùng rời khỏi Afghanistan, nhưng chắc chắn ông không phải là người
Mỹ cuối cùng.
Có
những người Mỹ khác vẫn ở lại Afghanistan, dù theo cách này hay cách
khác, và trong tương lai rất có thể người Mỹ sẽ phải quay trở lại, theo
Washington Post.
Trong
khi chiến dịch di tản của quân đội Mỹ đã kết thúc, nhiều quốc gia khác
và các tổ chức phi chính phủ vẫn tiếp tục hoạt động ở Afghanistan. Hình
ảnh tướng Donahue rời đi mở ra một kỷ nguyên mới ở quốc gia này, giờ đây
sẽ vắng bóng hoàn toàn quân đội và các nhân viên ngoại giao Mỹ.
Vì
vậy, bức hình với ánh sáng màu xanh lá này tượng trưng cho sự kết thúc
của một nhiệm vụ, thay vì sự kết thúc của một cuộc chiến. Rất dễ để coi
đây là hình ảnh biểu tượng cho sự kết thúc một chương bi kịch kéo dài
trong lịch sử của cả Mỹ và Afghanistan, nhưng mọi thứ phức tạp hơn thế.
Hình
ảnh "người lính cuối cùng trên mặt đất" đã khơi dậy cảm xúc về tinh
thần trách nhiệm và thậm chí tinh thần hiệp sĩ. Cũng giống như việc
thuyền trưởng là cuối cùng rời khỏi con tàu đang chìm, tướng Donahue là
người lính cuối cùng bước lên máy bay khi Mỹ rút quân khỏi Afghanistan.
Chiến tranh vẫn luôn tàn khốc và hỗn loạn, nhưng vào lúc này nó được thể
hiện bằng sự dũng cảm của mỗi cá nhân. Điều đó là sự thật, nhưng cũng
có những giới hạn.
Việc
cuộc chiến được thu gọn về hình ảnh một nhân vật đơn độc sẽ tạo ra
nhiều câu chuyện, đặc biệt là ý tưởng cho rằng lãnh đạo là một công việc
cô đơn. Nó cũng gợi lại một câu chuyện phổ biến trong quân đội: Những
người lính vẫn làm nhiệm vụ của họ để phục vụ những nhà lãnh đạo dân sự
kém năng lực.
Trong
trường hợp này, một vị tướng được thể hiện như một người lính bình
thường, trung thành và thể hiện một thông điệp ngầm: Chúng tôi đã làm
đúng vai trò và nhiệm vụ của mình, thành bại là một vấn đề chính trị,
không phải quân sự.
Hình ảnh này đã gây xúc động mạnh mẽ và nhanh chóng lan truyền trên mạng Internet.
Khi
chiến tranh ngày càng được thực hiện bởi máy móc và drone, người ta lại
ngày càng muốn tán dương lòng dũng cảm của những cá nhân. Đây là một sự
lãng mạn hóa đối với ý tưởng về cách những cuộc chiến được thực hiện
trong quá khứ.
Khi
tổng thống và các lãnh đạo quân đội Mỹ nói về năng lực chống khủng bố ở
Afghanistan, ý của họ là sử dụng nhiều máy bay không người lái hơn,
nhiều vệ tinh hơn và nhiều những quyết định được đưa ra cách xa chiến
trường hàng nghìn cây số.
"Người
lính cuối cùng" là hình ảnh khiến chúng ta tưởng rằng chiến tranh vẫn
được diễn ra giữa những người lính, chứ không phải giữa một bên dồi dào
về tiền bạc, máy móc và công nghệ còn bên kia là sự lỳ lợm và tàn nhẫn.
Cái kết cho cuộc chiến dài nhất của Mỹ
Một
năm sau khi Mỹ đưa quân tới Afghanistan, ông Andrew Card Jr, chánh văn
phòng Tòa Bạch Ốc dưới thời Bush, đã nói rằng: "Từ góc độ marketing, bạn
không tung ra sản phẩm mới trong tháng 8".
"Sản
phẩm mới" mà ông Card Jr. nhắc tới chính là cuộc chiến chuẩn bị diễn ra
sau đó ở Iraq. Người dân Mỹ được quảng cáo rằng cuộc chiến này sẽ diễn
ra nhanh chóng và dễ dàng, nhưng không có gợi ý nào về sự trầy trật và
đẫm máu xảy ra sau khi Saddam Hussein bị lật đổ.
Chiến
tranh - trên góc độ một sản phẩm - luôn được quảng cáo là sẽ kết thúc
với thắng lợi vào một ngày nào đó trong tương lai. Trong thế kỷ 20, có
lẽ chỉ duy nhất cuộc chiến giữa Mỹ với Đức và Nhật Bản đã kết thúc theo
cách này.
Cần
nhiều hơn cả một sự ảo tưởng tập thể để tiếp tục tin vào lời quảng cáo
này. Những câu chuyện về chủ nghĩa anh hùng có thể làm mờ đi suy nghĩ
khách quan về mục đích, mục tiêu và hậu quả của một cuộc chiến tranh.
Hình
ảnh tướng Donahue bước lên máy bay rời khỏi Kabul biểu tượng một tinh
thần trách nhiệm đáng ngưỡng mộ và truyền tải những cảm xúc đầy mạnh mẽ.
Nhưng nó không nói gì về hậu quả của chiến tranh, đối với những người
Mỹ đã thiệt mạng, bị thương hoặc bị ảnh hưởng tinh thần bởi những gì đã
diễn ra trong suốt 20 năm qua.
Taliban kiểm soát phi trường Kabul ngay sau khi người Mỹ rời đi.
Hơn
2.400 quân nhân Mỹ và gần 50.000 dân thường Afghanistan đã thiệt mạng
trong cuộc chiến kéo dài 20 năm, bên cạnh hàng chục nghìn thương vong
khác của các nhà thầu cho quân đội Mỹ, quân đội và cảnh sát quốc gia
Afghanistan, quân nổi dậy cũng như những người khác.
Hình
ảnh này cũng không nói gì đến sinh mệnh của hàng triệu người
Afghanistan, những người không có quyền quyết định nào, và đối với họ
thì đây được cho là một chuyến viếng thăm không mong muốn và tràn đầy bi
kịch.
Sơn Trần - Andy Van
No comments:
Post a Comment